Bossche Encyclopedie | Hooge Nieuwstraat

afb.

Hooge Nieuwstraat

Binnenstad Centrum

De Hooge Nieuwstraat met op de achtergrond de kippenmarkt. Het eerste huis rechts is de ouderlijke woning van de bekende en helaas te vroeg overleden organist van de St. Janskerk, Piet Hörmann. Rechts in het midden van de straat, met uithangbord, café "'t Pumpke" van Jan Bosmans. Stamcafé van 'De Kikvorsen', de hofkapel van prins Amadeiro. In 1960 is het café, dat zijn naam dankte aan een tegen de voorgevel staande pomp, verplaatst naar de Parade. De pomp ging mee en kreeg in het nieuwe café een plaatsje binnenshuis. Alle op de foto voorkomende huizen zijn gesloopt om plaats te maken voor het Groot Ziekengasthuis.
Bron: 's-Hertogenbosch in oude ansichtkaarten deel 2
~~~ Sinds 1871 wordt er op de voormalige militaire gronden aan de Hofstad, de Nieuwe Hofstad, de Hoge Nieuwstraat en de Korte Tolbrugstraat een groot aantal arbeiderswoningen gebouwd.
Bron: 's-Hertogenbosch cartografisch bekeken.
~~~ Verdween in de jaren zestig voor de nieuwbouw van het Groot Ziekengasthuis.

Allernieuwst

Foto: Het Zuiden

De niet meer bestaande Hooge Nieuwstraat is onderdeel geweest van de Eerste Nieuwstraat, en was tevens een zijstraat van de Lange Tolbrugstraat. Beide straten maakten deel uit van de Tolbrugwijk, in de volksmond 'de Pijp' genoemd.
Sinds 1892 wordt op het huidige Kardinaal van Rossumplein elke woensdag een veemarkt gehouden, die erg succesvol is. Het is daar soms zo druk, dat er uitlopers van de veemarkt ontstaan naar de kaden van de Zuid-Willemsvaart, de Nieuwstraat en de Hooge Nieuwstraat. Op de Hooge Nieuwstraat worden vooral kippen, biggen en schapen verhandeld. Als in 1931 de overdekte Veemarkthallen (nu Brabanthallen) in gebruik worden genomen, is het met de levendige straathandel snel gedaan.
Op nummer 15 van de Hooge Nieuwstraat was café 't Pumpke van de familie Bosmans gevestigd. Het was het eerste stamcafé van 'De Kikvorschen', hofkapel van prinscarnaval Amadeiro. Op 7 december 1960 is het café verplaatst naar de Parade. Het café dankt zijn naam aan een tegen de voorgevel staande pomp. De pomp verhuisde mee naar de Parade en kreeg in het nieuwe café een plaatsje binnenshuis.

Eind vijftiger jaren van de vorige eeuw wordt de Tolbrugwijk gesloopt, Arena en Stoa komen ervoor in de plaats. Het gehele huizenblok van de Hooge Nieuwstraat en een deel van de Lange Tolbrugstraat worden afgebroken ten behoeve van de uitbreiding van het Groot Ziekengasthuis en voor de verbreding van de rijweg langs de Zuid-Willemsvaart. Sindsdien bestaan de Hooge Nieuwstraat en Eerste Nieuwstraat niet meer, en heet de Lange Tolbrugstraat kortweg Tolbrugstraat.

Stadsblad woensdag 10 oktober 2007

De nieuwe straat verdween met de komst van een ziekenhuis

Het fijnschalige stratenbeloop van Den Bosch is (naast de drie hoofdontsluitingen) in hoofdzaak ontleend aan de loop van de Binnendieze. De natuurlijke loop van dit riviertje zorgde voor een bochtig tracé van tal van straten.
Kunstmatige straten zijn er in Den Bosch in de zeventiende eeuw aangelegd: om grote vrijgekomen kloostercomplexen te ontsluiten. Er waren er vier: de Nieuwstraat, de Tweede Nieuwstraat, de Dode Nieuwstraat en de Hoge Nieuwstraat. Deze Hoge Nieuwstraat liep van de richting van de Nieuwstraat naar de Citadel. Door het graven van de Zuid-Willemsvaart werd zij praktisch gehalveerd. De bebouwing van de Hoge Nieuwstraat dateerde in hoofdzaak uit de tweede helft van de negentiende eeuw. Het was een soort uitloper van de volkswijk De Pijp. De bevolking verkreeg haar inkomsten in hoofdzaak uit het opknappen van klussen voor militairen uit de Lange Tolbrugstraat (waar een kazerne stond) of was betrokken bij de veehandel, aangezien zich op het vlakbij gelegen plein (het huidige Kard. van Rossumplein) de Veemarkt ontwikkelde. Ondermeer bevond zich in de Hoge Nieuwstraat een water- en vuurhuisje. Dat was een gelegenheid waar men in deze volkswijk warm water en een brandend kooltje (om de kachel thuis aan te steken) kon kopen. Maar in de meeste water- en vuurhuizen kon men ook drank kopen. Dat gebeurde legaal in Het Pumpke, waar vanaf 1916 de 'oudste' Jan Bosmans officieel toestemming had om 'sterken drank in het klein' te verkopen. De prominent vóór het pandje staande waterpomp had de naam aan het lokaal gegeven.
in de jaren zestig van deze eeuw werd de wijk De Pijp en ook de huizen in de Hoge Nieuwstraat gesloopt. de huizen in deze straat moesten verdwijnen om plaats te maken voor een uitbreiding van het Groot Ziekengasthuis. In december 1960 sloot Het Pumpke haar deuren om deze weer te openen aan de Parade. Ook de andere huizen vielen onder de slopershamer.
Het groot Ziekengasthuis was reeds in de dertiende eeuw gesticht. Oorspronkelijk stond in de Gasselstraat (een verbastering van het woord Gasthuisstraat) en in de vijftiende eeuw verhuisde het naar een terrein aan de Gasthuisstraat, achter de Binnendieze. In de loop der eeuwen was dit terrein geleidelijk aan uitgebreid, maar vooral in de tweede helft van de twintigste eeuw. De plannen voor de uitbreiding ontstonden nadat eerst gediscussieerd was over nieuwbouw in een buitenwijk. Gekozen werd voor de binnenstad. Het verpleegstershuis Bloemenkamp van acht etages werd in 1962 als eerste opgeleverd. Tussen 1966 en 1974 werden de grote uitbreidingen gerealiseerd naar een ontwerp van de architecten Kirch, Hermans en Van der Eerden (Leiden-Vught). Het zogenaamde 'tweede verpleeggebouw' met een EHBO-opname, fdat op de plaats stond waar zich eens de Hoge Nieuwstraat bevond, werd tussen 1970 en 1972 gerealiseerd. De Hoge Nieuwstraat is na ruim drie eeuwen verdwenen. Maar ook het Groot Ziekengasthuis wenst uit de binnenstad te verdwijnen. Het stadsbeeld ziet er ongetwijfeld over zo'n jaar of tien totaal anders uit.

Brabants Dagblad donderdag 31 juli 1997

1997	Henny Molhuysen Verdwenen stadsbeelden : De nieuwe straat verdween met de komst van een ziekenhuis Brabants dagblad donderdag 31 juli 1997 (foto)
2017	Ed Hupkens Stad : Nieuw, nieuwer en nieuwst Bossche Kringen 3 (2017) 14-16

1865	(Hooge Nieuwstraat C 134): J. van Dartel (stoker op eene stoomb.)
1865	(Tolbrugstraat C 134): S.J. Vis (onderwijzer)
1908	(Hooge Nieuwstraat C 134): H. v.d. Heuvel (tapper) - Jos. v.d. Sande (schipper)

1910	H. v.d. Heuvel (tapper) - Jos. v.d. Sande (schipper)
1923	Andries van der Elst (sigarensorteerder)
1928	A.J. van den Berg - A. van der Elst
1943	J.C.H. Broers (arbeider) - H. Passon (zandvormer)

1865	(Hooge Nieuwstraat C 135): T. Brekelmans (hagelgietersknechts)
1881	(Hooge Nieuwstraat C 135): A. Jansen (tapper)
1908	(Hooge Nieuwstraat C 135): J. Huijbers (voerman reinigingsd.) - F. Sabel (sigarensorteerder)

1910	Fr. van Buël (kleermaker) - Ch. Sleenhoff (schoenmaker)
1928	H.A. Leermans - P.J. Post
1943	A.L.J. Lieberwirth (bakker) - L. Pijnenburg (chauffeur)

Hooge Nieuwstraat

Binnenstad Centrum

Allernieuwst

De nieuwe straat verdween met de komst van een ziekenhuis

Henny Molhuysen

Ed Hupkens

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

1865	(Hooge Nieuwstraat C 136): J. van Drunick (gepens. sergeant)
1908	(Hooge Nieuwstraat C 136): P. Emons (arbeider) - A. v.d. Pol (schoenmaker)

1910	C. Claasen (winkelbediende) - A. v.d. Pol (schoenmaker) - F. Tamez (sigarenmaker) - H. Versteegh (sigarenmaker)
1928	wed. H. Peters - H.F. van de Pol
1943	L.P.P. van der Heijden (sigarenmaker) - H.F. van de Pol

1923	Cornelis Claasen (winkelbediende)
1928	C. Claasen - W.J. Ras
1943	G. Meijdam (los arbeider)

1910	E. v.d. Bogaert (sigarenmaker) - A.M.J. Meeuwsen (tingieter)
1928	J.F.C. Geenen - A.M.J. Meeuwsen
1943	J.A. Lammers (sigarenmaker) - J.K. Mijdam (voerman)

1910	J.J.F. Ekel (schoensnijder) - A. Smulders (koetsier)
1923	Johannes J.F. Ekel (zonder)
1928	J.J.F. Ekel - mej. Th.M. Mulders - A. Smulders
1943	M.W. de Kok (schilder)

1910	wed. L. Verboom
1923	Hendrikus Jacobus Bruggeman (sigarenmaker)
1928	H.J. Bruggeman
1943	H.J. Bruggeman (sigarenmaker)

1910	V.J. Burg (kleermaker) - H. Kalf (metaalbewerker)
1928	M. Theijssen - C.J. Zegveld
1943	W.J. Heuverling (fabrieksarbeider) - Fr.M. Luijpen (schoenmaker)

1865	(Hooge Nieuwstraat C 142): K. van Delft (winkelier in komeneischwaren)
1908	(Hooge Nieuwstraat C 142): J.M. Lensen (schipper) - G.P. Verkuilen (smid)

1910	J.M. Lensen (schipper) - G.P. Verkuilen (smid)
1928	J.M. Lensen - P.G. Verkuilen
1943	wed. C. Damen-v.d. Sluijs

1865	(Tolbrugstraat C 143): J. Quetstroij (tapster)
1875	(Tolbrugstraat C 143): C. Blijleven (tapster) - C. Kaper (tapster)
1892	(Hooge Nieuwstraat C 143): J. van Dartel (winkelier en steenhouwer)
1908	(Hooge Nieuwstraat C 143): J. van Dartel (winkelierster) - H. Versteeg (sigarenmaker)

1881	J. Hoffman (handel in schoenen)
1908	H. van Erp (machinist tram) - wed. J. Hoffman

1910	H. van Erp (machinist tram) - wed. J. Hoffman
1923	Hendrikus van Erp (machinist)
1928	A.G. van Ham - A. Heesakkers - Spijskokerij der St. Vincentius vereen.
1943	J.C.M. Coraij (spoorwegarbeider) - I.F. Coraij-Melis - J.P. van Eekert (sigarensorteerder)

1893	P. Janssen
1908	J. Bosmans (steendrukker) - J. van Eijck (sigarenmaker)

1910	J. Bosmans (steendrukker) - J. van Eijck (sigarenmaker)
1928	M. van de Water
1943	P.A.F. Damen (timmerman) - H.C. van de Griendt (betonvlechter)

1910	wed. J. van Dartel (winkelierster) - Bloemisterij van J. Schoonens
1923	Johannes Th. Dartel (barbier) - wed. Johannes van Dartel (kruidenierster)
1928	J.Th. van Dartel
1943	J.Th. van Dartel (kapper)

1928	P.H.H. Aspers - J.H. van den Berk - M. van den Heuvel
1943	H. van den Heuvel (café's restaurants, hotels)

1875	(Hooge Nieuwstraat C 128): L. Lempers (winkelier in komeneischwaren)
1908	(Hooge Nieuwstraat C 128): J. van Alphen (sigarenmaker) - E. Brouwers (besteller Rotterd. boot)

1910	L. Arts (sigarensorteerder) - C. Boeren (passementwerker)
1923	Johan M.G. Bouleij (sigarenmaker)
1928	J.M.G. Bouleij - C. Pijnenburg
1943	G. Maurise (betonwerker) - A.J. Zomer (koopman)

1910	H. Bruggemans (sigarenmaker) - A. Kentie (dekknecht) - F.A. Tillemans (winkelier) - Ch. Vennikx (koperslager)
1928	J. Peters
1943	J. Peters (koopman)

1865	P. van Giesen (beurtschipper en herbergier)
1875	P. van Giesen (beurtschipper en tapper)

1881	wed. L. Lempers (winkel. in komeneischwaren) - F. de Valck (gepens. hoofdagent van politie)
1908	H. Bruggemans (sigarenmaker) - F.A. Tillemans (winkelier)

1910	F.A. Tillemans (winkelier)
1923	Johannes Bosmans (goudsmid) - Johannes Bosmans (steendrukker) - Petrus J. Bosmans (rijwielhersteller)
1928	J. Bosmans
1943	J. Bosmans (herbergier)

1910	L. de Graaf (behanger en stoffeerder)
1923	Johannes Dona (passementwerker)
1928	J. Dona
1943	J. Dona (passementwerker)

1910	J.F. Sabel (machinist) - P.C.L. van Woezik (letterzetter)
1923	Wilhelmus J. Damen (timmerman)
1928	W.J. Damen - H. Passon - J.J. Spijkers
1943	E.J. Mijdam (los arbeider) - H.H.C. Passon (rijwielhersteller)

1910	A. v.d. Elst (sigarensorteerder) - J. Kursters (arbeider) - Th. de Lang (tabakskerver) - H. Meijer (sigarenmaker)
1923	Antonius Briaire (schipper)
1928	A. Briaire - G.J. Jacobus meergen. van der Zande - wed. Th. Peters
1943	wed. T.A.E. Jacobus meergen. van der Zande-Peters

1923	Henrica M.G. Grosveld (winkelbediende) - wed. Joannes Grosveld (zonder)
1928	wed. J. Gronfeld - F.J. Grosfeld - J. van de Vijver